Z archiwum „Świata Motocykli”: Mój Junak, cz. 1. Numer 6-7/1994

Nieste­ty, po zaprzestaniu produkcji w 1965 roku rubryka ta zniknęła z łamów „Motoru”. Po opublikowaniu artyku­łów „Czterdziestolatek” (ŚM 3/94) i „Jak Feniks z popio­łów” (ŚM 4/94) nasza redak­cja została zasypana listami z pytaniami na temat moto­cykla Junak. Z listów tych wynika niezbicie, że jest to dla wielu pierwszy „dorosły” motocykl. Czytelnicy, prze­ważnie młodzi wiekiem, bo­rykają się z eksploatacją wie­kowych bądź co bądź moto­cykli. Ma to swoje źródła w słabej znajomości Junaka, jak i ogółu złożonego me­chanizmu, jakim jest moto­cykl.Kolejnym problemem czekającym entuzjastów mo­tocykli ze Szczecina jest sprawa części i ich ewentualnych zamienników. Nas­tępny temat: przeróbki i udoskonalenia. Czym zastąpić zużyty iskrownik i spaloną prądnicę? I na koniec waria­cje na temat, czyli co moż­na zrobić z Junaka. Ludzka inwencja nie zna granic. Z Junaka można zrobić prawie wszystko: choppera, obudo­wanego ściganta i trike’a.

Charakterystyka silnika S 03 w wersji z modelu M 10.
Ne – moc
Mo – moment obrotowy
ge – jednostkowe zużycie paliwa

Niniejszym otwieramy ru­brykę „Mój Junak”. Czeka­my na listy od naszych czy­telników. Piszcie o trudnościach, na jakie napotykacie, i jak je przezwyciężacie. Inte­resują nas listy od ludzi zwią­zanych z historią Junaka, jego powstawaniem i produk­cją. Czekamy na wspomnie­nia z zawodów sportowych i turystycznych wypraw. Niech tytuł „Mój Junak” zaistnieje na nowo na ła­mach „Świata Motocykli”. Czekamy na listy! Na początek podajemy wiadomości ogólne o Juna­ku M 10 (wg instrukcji ob­sługi i napraw wydanej przez SFM):

Dane techniczne

Silnik: Typ S 03, jednocylindro­wy, czterosuwowy, górno­zaworowy, chłodzony po­wietrzem
Średnica cylindra: 75 mm
Skok tłoka: 79 mm
Pojemność skokowa: 349 ccm
Stopień sprężania: 7,0
Moc znamionowa: 19 KM przy 6000 obr./min
Maksymalny moment ob­rotowy: 28 Nm przy 3800 obr./min
Ciężar suchego silnika ze sprzęgłem i skrzynią biegów: 63 kg

Kadłub silnika dzielony w płaszczyźnie pionowej. Skrzynia korbowa i skrzyn­ka biegów we wspólnym bloku odlanym ze stopów aluminium. Wał korbowy składany, przeciwciężary odkuwane ze stali, czop odkuwany ze stali stopowej. Łożyskowany w trzech łożyskach rol­kowych i jednym ślizgowym. Korbowód odkuwany ze stali stopowej. Stopa korbo­wodu łożyskowana w dwu­rzędowym łożysku tocznym, wałeczkowym. Główka korbowodu z łożyskiem ślizgowym.

Cylinder stojący, odlewa­ny z żeliwa. Tłok aluminiowy z wy­pukłym denkiem i pływają­cym sworzniem. Pierścienie tłokowe: Dwa uszczelniające, z czego gór­ny chromowany. Pojedyn­czy zgarniający. Głowica ze stopów alumi­nium, z wstawianymi gniaz­dami i prowadnicami zawo­rowymi. Zawory uruchamia­ne dwoma krzywkami za pośrednictwem popychaczy i dźwigienek zaworowych. Regulacja luzów zaworo­wych wałkami mimośrodo­wymi, będącymi jednocześ­nie osiami obrotu dźwigie­nek zaworowych.

Zawór ssą­cy: średnica 43 mm, wyde­chowy – 40 mm
Luzy zaworowe: 0,05 mm mierzone na zimnym silniku 
Czasy rozrządu: Otwarcie zaworu ssącego 35° przed Górnym Martwym Punktem, zamk­nięcie 75° po Dolnym Mart­wym Punkcie. Otwarcie za­woru wydechowego 85° przed DMP, zamknięcie 45° po GMP.

Smarowanie: obiegowe, pod ciśnieniem, z suchą skrzy­nią korbową
Zbiornik oleju: w kadłubie silnika
Pompa olejowa: zębata, podwójna, napędzana wałem korbo­wym 
Filtr oleju: siatkowy 
Gaźnik: poziomy, Pegaz GM26U1 o średnicy gardzie­li 26 mm
Filtr powietrza: mokry, z wkładem z siatki metalowej nasyconej olejem

Sprzęgło: czterotarczowe, mokre, ze sprężyną central­ną, okładziny korkowe
Prze­niesienie napędu z silnika na sprzęgło: łańcuchem rol­kowym dwurzędowym 3/8″ o 86 ogniwach. Przełożenie 2,435.

Skrzynia biegów: cztero­stopniowa, z kołami na stałe zazębionymi
Przełożenia: 1: 3,04; 2: 1,97; 3: 1,296; 4: 1,0. Nożna zmiana biegów automatem typu „Albion”
Napęd tylnego koła: jed­norzędowym łańcuchem rol­kowym 5/8″ o 102 ogniwach. Koło zdawcze o 20 zębach, zębatka na kole o 40 zę­bach. Przełożenie 1:2,4

Zużycie paliwa w funkcji szybkości

Podwozie

Rama: kołyskowa, pod­wójna, spawana z rur stalo­wych o przekroju eliptycz­nym, nierozbieralna
Zawieszenie przednie: te­leskopowe, z tłumieniem o­lejowym
Skok koła: 150 mm
Zawieszenie tylne: teles­kopowe, z tłumieniem olejowym. Wahacz spawany z rur stalowych
Skok koła: 100 mm

Koła przednie i tylne z bębnami odlewanymi ze stopów aluminium z wto­pioną wkładką żeliwną. Ło­żyska piast kulkowe, osie przetyikowe. Felgi stalowe o rozmiarze 1,85″ x 19″. Opo­ny dętkowe 3,50″ x 19″. Hamulce bębnowe o śred­nicy wewnętrznej 200 mm. Szerokość okładzin 40 mm.

Coś dla początkujących. Kolejność demontażu motocykla (wg instrukcji napraw)

Nadwozie

Kierownica rurowa z re­gulacją położenia. Zbiornik paliwa tłoczony z blachy stalowej, pokryty wewnątrz powłoką ochron­ną, połączony z gaźnikiem rurką igielitową. Siodło podwójne, pokry­te dermą, wypełnione gąb­ką lateksową. Bagażnik tłoczony z bla­chy stalowej, przykręcony na grzbiecie zbiornika paliwa.

Błotniki: głębokie, tłoczo­ne z blachy stalowej. Przed­ni ruchomy, mocowany do widelca. Tylny stały, mocowany do ramy. Osłona łańcucha tłoczo­na z blachy, całkowicie os­łaniająca łańcuch. Podnóżki kierowcy na­stawne, kute ze stali, z nak­ładką gumową. Podnóżki pasażera tło­czone z blachy, z nakładką gumową. Skrzynka narzędziowa tłoczona z blachy stalowej, umieszczona z prawej stro­ny motocykla.

Szybkościomierz i licz­nik kilometrów w obudowie reflektora, oświetlony ża­rówką 6 V 1,5 W. Napęd szybkościomierza wałkiem giętkim z piasty tylnego koła. Wykończenie: lakier pie­cowy, części nielakierowa­ne pokryte chromem lub cynkiem.

Instalacja elektryczna

Iskrownik typu IKA ZS3 lub jego odmiany EZ41BR1 i EZ41BR2 z samoczynnym przyspieszeniem zapłonu od 0° do 14° (na wałku iskrownika)
Stosunek obrotów wałka iskrownika do wału silnika: 1:2
Rozwarcie styków przerywacza: 0,3-0,4 mm
Początek rozwierania się styków przerywacza: 1,26 mm przed GMP, co odpowiada 13° obrotu wału korbowego
Prądnica: typ P9a lub R6/45 o mocy 45 W i napię­ciu 6 V prądu stałego
Ob­roty znamionowe prądnicy: 4000 obr./min
Stosunek ob­rotów wału korbowego do wałka prądnicy: 1:1,2

Regulator napięcia: typ RG9a, napięcie 6 V przy 7,5 A
Akumulator: kwasowy 6 V 14 Ah. Plus podłączony do masy
Świeca zapłonowa: z gwin­tem M14 x 1,25, o wartości cieplnej 175 wg Boscha
Sygnał dźwiękowy: typu SDM6, mocowany pod zbior­nikiem paliwa

Reflektor umieszczony w obudowie przedniego wi­delca z żarówką dwuwłók­nową 6 V 35/35 W i żarów­ką światła postojowego 6 V 1,5 W. W obudowie znajdu­je się ponadto trójpołoże­niowy przełącznik świateł wraz z wyłącznikiem zapło­nu i kluczykiem oraz żarów­ką kontrolną ładowania 6 V 1,5 W i żarówką kontrolną biegu luzem 6 V 1,5 W.

Przełącznik świateł umie­szczony na kierownicy z le­wej strony wraz z przycis­kiem sygnału dźwiękowego. Włącznik światła stop typu WM3 lub 71-82 wodo- i pyłoszczelny, umieszczony obok filtra powietrza.

Lampa tylna typu 20-34 mocowana na tylnym błot­niku, z żarówką światła po­zycyjnego 6 V 3 W oświetlającą również tablicę reje­stracyjną. Żarówka światła stop – palcowa 6 V 5 W. 

Pojemności

Zbiornik paliwa: 17 l
Olej silnikowy: 2,4 l
Skrzynia biegów: 0,4 l 
Komora sprzęgła: 0,5 l
Filtr powietrza: 0,1 l
Teleskop przedni: 0,17 l 
Amortyzator tylny: 0,07 l

Wymiary

Długość całkowita: 2172 mm
Szerokość: 740 mm
Wysokość motocykla nieobciążonego: 1095 mm
Rozstaw osi: 1417 mm
Wysokość siodła: 755 mm
Prześwit: 170 mm
Wyprzedzenie koła przedniego: 72 mm
Ciężar motocykla bez pa­liwa: 170 kg
Dopuszczalne obciążenie: 200 kg

Szybkość maksymalna: 125 km/h
Zużycie paliwa przy 65 km/h: 3,5 l/100 km