Dariusz Dobosz

Sterowanie rozrządem, powszechne w silnikach samochodowych, bardzo wolno wkracza do motocykli. Ale wkrótce może się to zmienić. Tłokowe silniki spalinowe są maszynami dalekimi od doskonałości. Ogromna część energii, dostarczana im podczas pracy w postaci paliwa, jest bezpowrotnie tracona. Trzeba jednak przyznać, że na przestrzeni ostatnich 40 lat praca konstruktorów zaowocowała znacznym podniesieniem efektywności takich silników, powszechnie stosowanych w samochodach i motocyklach. O ile w latach siedemdziesiątych ogólna sprawność tłokowych silników spalinowych nie przekraczała 20%, to obecnie wynosi nawet 39% dla jednostek benzynowych i 42% dla turbodiesli. To zasługa szeregu rozwiązań, systemów i dodatkowych elementów, wprowadzonych do silników dla optymalizacji procesów napełniania cylindrów i spalania mieszanki paliwowo-powietrznej, redukowania zużycia paliwa i zmniejszania oporów tarcia. W powodzi technicznych innowacji ostatnich lat jedno z ważniejszych miejsc zajmuje układ zmiennych faz rozrządu, będący już standardem w samochodach. Przyczynia się on do obniżenia zużycia paliwa i emisji spalin, a przy okazji poprawia dynamikę silnika. Zmienia też jego charakterystykę. Z punktu widzenia codziennej eksploatacji staje się ona korzystniejsza ze względu na szerszy zakres obrotów użytkowych. Silnik ze zmiennymi fazami rozrządu jest żwawszy, elastyczniejszy, oszczędniejszy i ?czystszy?.... Czytaj cały...

Przekładnia (a właściwie zestaw przekładni) stanowiła najpierw oddzielny podzespół, łączony z silnikiem. Dopiero w latach trzydziestych wałki i koła zębate zaczęto umieszczać w korpusie jednostki napędowej, tworząc bardziej zwartą i per saldo lżejszą konstrukcję. Z czasem zmienił się też system manualnego przełączania biegów - z ręcznego na nożny. To poprawiło wygodę jazdy i bezpieczeństwo (nie trzeba już było odrywać ręki od kierownicy). Ręczna obsługa skrzyni biegów co prawda wróciła w ostatnich latach, ale w zupełnie innej, nowoczesnej formie. Dziś sprowadza się do naciskania przełączników przy manetkach, więc nie trzeba odrywać od nich dłoni. Na przestrzeni lat przybywało też przełożeń, bo przekładnie trzeba było dopasowywać do możliwości silników. Na początku XX wieku seryjnym motocyklom wystarczały 2 - 3 biegi. Po kilkudziesięciu latach ich liczba sięgnęła sześciu. Bardziej wyrafinowane rozwiązania, całkowicie zwalniające kierowcę jednośladu ze zmiany przełożeń, pojawiły się w latach czterdziestych, tuż po wojnie. Lata pięćdziesiąte przyniosły prawdziwy wysyp tego typu pomysłów. Od 1958 r. automatyka stała się powszechna we wszelkiej maści skuterach. Dzisiaj mamy pięć zasadniczych typów przekładni. Tylko dwie są w pełni manualne.... Czytaj cały...

W motocyklu olej pracuje nie tylko w silniku. Jest też w przekładniach i - o czym łatwo zapomnieć - teleskopach. Używane tam środki smarne to produkty wyjątkowo wyrafinowanej chemii. Warto wiedzieć o nich coś więcej, niż tylko kiedy je wymieniać. Przekładnie wymagające stosowania specjalnych olejów znajdziemy tylko w niektórych motocyklach. To te konstrukcje, w których zastosowano przeniesienie napędu wałem i przekładnię główną, a także te z oddzieloną od silnika skrzynią biegów. W tych przypadkach użytkownicy muszą pamiętać nie tylko o oleju w silniku. Lecz na tym nie koniec. Nie byłoby bowiem nowoczesnych zawieszeń bez amortyzatorów olejowych. Wymagania stawiane produktom stosowanym w tych zespołach naprawdę wymagają zaawansowanych technologii. W praktyce styczność ze środkami smarującymi przekładnie ogranicza się do regularnej wymiany i uzupełniania ich poziomu. Głębsza wiedza nie jest konieczna, ale pozwala się przekonać, jak ważne dla należytego działania zespołów motocykla jest przestrzeganie zaleceń dotyczących zarówno jakości i cech, jak też czasu użytkowania stosowanych w nich olejów. ... Czytaj cały...