Jazda po drogach leśnych. Nie zawsze nielegalna, ale trzeba mieć pewność

autorka: Tamara Laprus-Bałuka
Partner w Kancelarii Radców Prawnych Zaborowska, Laprus-Bałuka sp.p.
www.kancelariazlb.pl 

Zgodnie z ustawą z dnia 21 marca 1985 r. (t.j. Dz. U. z 2022r. poz. 1693) o drogach publicznych, drogą taką jest droga zaliczona na podstawie ustawy do jednej z kategorii dróg, z której może korzystać każdy, zgodnie z jej przeznaczeniem. Zarówno ustawa o drogach publicznych, jak i inne ustawy mogą przewidywać wyjątki i ograniczenia w zakresie możliwości korzystania z tych dróg.

Z uwagi na funkcje, drogi publiczne dzielimy na następujące kategorie: drogi krajowe, drogi wojewódzkie, drogi powiatowe i należące do gmin drogi gminne. Do tych ostatnich zaliczyć należy także drogi o znaczeniu lokalnym, niezaliczone do innych kategorii, stanowiące uzupełniającą sieć dróg służących miejscowym potrzebom. Sprawy związane z zaliczeniem danej drogi do kategorii dróg gminnych, jak również z ustaleniem przebiegu istniejących dróg gminnych pozostają w gestii rady gminy i następują w drodze uchwały tego organu samorządowego. W konsekwencji chcąc ustalić, która droga jest drogą gminną należy zwrócić się do gminy o potwierdzenie takiego stanu – najczęściej, choć nie zawsze, informacje te są zamieszczone na stronie internetowej gminy. 

Las – kuszący, ale niedostępny

Po drogach publicznych, czyli również gminnych, co do zasady możemy jeździć motocyklem bez ograniczeń, chyba że na danej drodze ruch dla tego typu pojazdów silnikowych będzie ograniczony lub wyłączony. Każdorazowo w takim przypadku zarządca drogi zobowiązany jest ustawić odpowiednie znaki. Trzeba również pamiętać o jeszcze jednej, osobnej kategorii dróg, niezaliczanych do dróg publicznych, czyli drogach wewnętrznych. Innymi słowy, droga wewnętrzna to taka, która służy do ruchu pojazdów, ale nie jest zaliczona do żadnej z kategorii dróg publicznych i nie jest zlokalizowana w pasie drogowym takiej drogi – z reguły są to parkingi, place czy drogi osiedlowe.

Szczególnym rodzajem dróg wewnętrznych, a zatem dróg niepublicznych, są drogi leśne. Poruszając się po lesie pojazdem silnikowym należy zachować szczególną ostrożność, gdyż przez teren lasu mogą przebiegać zarówno drogi publiczne, po których przejazd jest dozwolony, jak i drogi leśne, po których przejazd jest zabroniony. Drogi leśne są drogami wewnętrznymi, będącymi elementami infrastruktury technicznej w lasach, które umożliwiają prowadzenie racjonalnej gospodarki leśnej oraz mają na celu udostępnienie terenów leśnych społeczeństwu.

Wykazy dróg gminnych i powiatowych są bardzo przydatne przy planowaniu tras offroadowych. Często znajdziemy je na stronach internetowych poszczególnych gmin

W tym ostatnim wypadku „udostępnienie” nie obejmuje jednak możliwości przejazdu autem i motocyklem. Na drogi leśne można wjechać motorowerem, pojazdem silnikowym i konnym nie narażając się na sankcje jedynie wtedy, gdy są one oznaczone drogowskazami dopuszczającymi ruch. Taka regulacja wynika wprost z art. 29 ustawy z dnia 28 września 1991 r. o lasach (t.j. Dz.U z 2022 r. poz. 672), zgodnie z którym ruch pojazdem silnikowym, zaprzęgowym i motorowerem w lesie dozwolony jest jedynie drogami publicznymi, natomiast drogami leśnymi jest dozwolony tylko wtedy, gdy są one oznakowane drogowskazami dopuszczającymi ruch po tych drogach. Podobnie postój pojazdów jest dozwolony wyłącznie w miejscach oznakowanych.

Dobra wola leśników

W praktyce sytuacja prowadzącego pojazd jest jeszcze trudniejsza, bowiem nie ma jednolitych i jednoznacznych oznaczeń dróg publicznych. Wjeżdżając do lasu nie mamy zatem pewności, czy poruszamy się drogą publiczną, czy leśną (wewnętrzną). A dalej – czy na danej drodze leśnej dopuszczony jest ruch pojazdów, czy nie. Ponieważ w ustawie o lasach nie ma obowiązku nałożonego na zarządcę lasów, to jest Lasy Państwowe, dotyczącego ustawiania drogowskazów, znaków drogowych czy jakichkolwiek oznaczeń informujących o zakazie wjazdu, to ustawienie takich oznaczeń jest dobrowolne i zależy tylko i wyłącznie od uznania danego nadleśnictwa. Natomiast stosownie do przepisów ustawy o lasach, każda droga leśna, po której ruch pojazdów jest dopuszczony, powinna obligatoryjnie być oznaczona w sposób czytelny, tak aby użytkownik nie miał wątpliwości co do legalnego i niezagrożonego sankcją wjazdu na taką drogę.

W ostatnich latach leśnicy zaczęli w końcu masowo stawiać tablice informacyjne. W tym miejscu już nie ma wątpliwości – dalej tylko rowerem!

Brak oznakowania czy brak znaku zakazu wjazdu albo szlabanu przy drodze powinien być przez kierujących motocyklem odczytywany jako zakaz wjazdu na drogę leśną, chyba że ponad wszelką wątpliwość są pewni, iż droga ta jest drogą publiczną, czyli najczęściej gminną albo powiatową. W przeciwnym wypadku należy liczyć się z możliwością ukarania – z reguły koniecznością zapłaty mandatu. Strażnik leśny w oparciu o przepisy art. 161 kodeksu wykroczeń może nałożyć na kierowcę mandat w wysokości maksymalnej 500 zł. W przypadku skierowania sprawy do sądu kara grzywny za złamanie zakazu wjazdu na drogę leśną może wynieść nawet 5000 zł.