Sprzęgła TRW. Pełna moc bez uślizgu

Sprzęgło w motocyklu pozwala nam rozłączać / załączać napęd biegnący z silnika na skrzynię biegów. Jest to niezbędne do ruszenia z miejsca, a także przydaje się przy zmianie biegów (choć nie jest niezbędne przy quickshifterze albo odpowiedniej technice operowania manetką gazu). Jakby nie patrzeć, jest to element bardzo ważny w każdym motocyklu i narażony a ogromne obciążenia.

Więcej koni, mniej wagi

Współczesne motocykle są coraz mocniejsze, 200 KM nie dziwi nawet w sprzętach, które nie są stricte sportowymi. Lekkie sprzęgło to jednak nie tylko urwana waga całego motocykla, ale też poprawiona szybkobieżności silnika i reakcja na dodanie gazu. Jak zatem można rozwiązać kwestie miniaturyzacji sprzęgła w obliczu konieczności zwiększenia jego wytrzymałości? Wystarczy zastąpić jedną tarczę kilkoma, wszak liczy się łączna powierzchnia cierna. Nie ma większego znaczenia czy jest ona umieszczona na jednej tarczy, czyli tych tarcz jest na przykład dziewięć, rozdzielonych ośmioma metalowymi przekładkami.

Cały taki zestaw pracuje w oleju, tworząc tak zwane sprzęgło mokre. Jest to dzisiaj najbardziej popularne rozwiązanie stosowane we współczesnych motocyklach. Przypomnę tylko, że do niedawna większość modeli Ducati miało wielotarczowe sprzędło suche. Dzisiaj spotkamy je we flagowym Panigale V4R albo w konstrukcjach stricte wyścigowych.

Płynnie ruszać dobrze trzymać

Sprzęgło w motocyklu szosowym nie może działać zero-jedynkowo. Jeździec musi mieć pełną kontrolę nad delikatnym uślizgiem sprzęgła, który jest niezbędny do płynnego ruszenia. W innym przypadku motocyklem by szarpało, a wszelkiego rodzaju manewry byłyby praktycznie niemożliwe. Z drugiej strony, gdy już sprzęgło się załączy, nie może być mowy o jego uślizgach. Mamy więc nieco sprzeczne potrzeby – delikatne załączenie musi współgrać z pewnym trzymaniem pod pełnym obciążeniem. A to wszystko w oleju, który musi perfekcyjnie smarować silnik, jednocześnie nie zaburzając mocnego połączenia pomiędzy tarczami ciernymi a przekładkami.

Firma TRW oferuje szeroki zakres produktów niezbędnych do właściwego serwisu sprzęgła. Mamy więc dostępne odpowiednie tarcze cierne i metalowe przekładki. Te pierwsze występują w różnych wariantach, w zależności od marki motocykla i zastosowania. Standardowe materiały cierne mają jak najbardziej odpowiadać elementom fabrycznych. Dla najbardziej ambitnych i wymagających klientów TRW przygotowało także zestawy wzmacniane (zawierające tarcze cierne i przekładki). Grupa „Power-Kit” dedykowana jest do motocykli Ducati i BMW. Z kolei gama „Competition-Kit” to zestaw, w którym tarcze cierne z wysoką zawartością węgla gwarantują stabilny punkt docisku i ponadprzeciętną dozowalność.

Uszkodzenia sprzęgła

Poprawnie eksploatowane sprzęgło może wystarczy na długie lata i pokonać wiele tysięcy kilometrów. Kluczowe jest tutaj jego odpowiednie traktowanie. Sprzęgło nie powinno zbyt długo pracować w uślizgu, gdyż tak naprawdę to właśnie ta sytuacja ma ogromny wpływ na jego zużycie. Każde mocniejsze przypalenie sprzęgła może powodować pogorszenie jego pracy. Bardzo często w mojej karierze mechanika motocyklowego spotkałem się z sytuacją, w której tarczki cierne nawet się nie zbliżały do limitu serwisowego, lecz ich powierzchnia była tak mocno przypalona, że dochodziło do uślizgów w czasie jazdy pod pełnym obciążeniem. W takiej sytuacji jedynym ratunkiem jest wymiana tarcz na nowe. I tutaj dochodzimy do punktu, w którym wielu właścicieli i mechaników zastanawia się, czy powinniśmy wymieniać tylko same tarczki cierne, czy robić to w komplecie ze stalowymi przekładkami. Zdrowy rozsądek i praktyka podpowiadają wymianę obu tych grup części. Przegrzane przekładki (co widać po czarnych śladach na ich powierzchni) bardzo często ulega zwichrowaniu. Takie sprzęgło, pomimo że trzyma rozmiary, może ślizgać się, albo powodować problemy ze znalezieniem luzu.

Mocny docisk

Trzecim elementem, który jest niezmiernie ważny do odpowiedniej pracy sprzęgła, są sprężyny dociskowe. One również z czasem ulegają zużyciu, gdyż nawet w spoczynku pracują pod znaczy na obciążeniem. W motocyklu, który ma kilkanaście lat, jest duża szansa, że owe sprężyny będą poza limitem. Wszystkie te czynniki mogę spowodować uślizgi i zużycie sprzęgła. TRW biorąc pod uwagę to, że sprężyny ulegają zużyciu i że z czasem rozwiązania seryjne okazują się niewystarczające, oferuje sprężyny dociskające tarcze z siłą o 10% większą niż fabryczne.

Najlepiej w zestawie

Skoro wszystkie te elementy są tak bardzo ważne, czemu nie kupić ich w komplecie? TRW oferuje kompletne zestawy niezbędne do wymiany sprzęgła, w ramach których dostaniemy przekładki, tarcze cierne, sprężyny, a także uszczelkę pokrywy (o której wielu motocyklistów w ferworze walki zapomina i nagle okazuje się, że uszczelka została uszkodzona przy demontażu). Kupując taki zestaw otrzymujemy też korzystną cenę oraz gwarancję, że wszystko będzie pracowało prawidłowo.

Przewód też ważny

Sprzęgło to nie tylko sam mechanizm działający w silniku, ale również mechanizm jego uruchamiania. W wielu rozwiązaniach stosuje się klasyczną linkę, ale motocykle z wyższej półki bardzo często mają zamontowany układ hydrauliczny. Lewa klamka obsługuje więc pompę, która za pomocą przewodu pompuje płyn do wysprzęglika. Układ taki jest bardzo precyzyjny, poza tym nie jest wymagana jego regulacja zależna od zużycia tarcz (bądź wyciągania się linki). W ofercie TRW mamy przewód w stalowym oplocie, podobny do tego stosowanego w układzie hamulcowym. Taka konstrukcja sprawia, że wyczucie sprzęgła jest jeszcze lepsze i często wystarcza kilkumilimetrowy ruch klamki, by uzyskać wysprzęglenie.

Klamka klamce nierówna

Dla wielu motocyklistów pierwszym etapem tuningu ich maszyny jest wymiana klamek sprzęgła i hamulca. TRW ma w ofercie takie klamki sprzęgła występujące w dwóch wariantach. Pierwszy z nich to „Racing”. Są to krótkie klamki z chwytem o długości 50 mm, wyposażone w wygodną regulację. Dzięki technologii CNC udało się uzyskać bardzo dobre wykończenie i dopasowanie do motocykla. Z kolei linia „Street” to klamki dłuższe o 30 mm, bardzo popularne wśród cywilnych jeźdźców. Oczywiście obie wersje można zastosować na szosie, gdyż nawet linia wyścigowa ma homologację drogową. Jak przystało na wyrób z górnej półki, klamki dostępne są w wielu kolorach, bez problemu można dokupić też elementy serwisowe, na przykład mechanizmy regulacji itp.

Warto w tym miejscu przestrzec przed podróbkami aluminiowych klamek dostępnymi na chińskich portalach. Nie ma to nic wspólnego z tym, co oferuje TRW. Stosowanie takich części może być wręcz niebezpieczne, gdyż klamki są źle osadzone, mają poważne błędy konstrukcyjne, nie mówiąc już o kwestiach wizualnych i dźwiękowych (trzeszczenie, piszczenie, luzy na połączeniach).

Suche sprzęgło? Czemu nie!

Suche sprzęgło było z powodzeniem stosowane między innymi w motocyklach Ducati. Dziś jest to rozwiązanie raczej awangardowe i stosowane na przykład w ekstremalnym Panigale V4R. Dzisiaj to rozwiązanie, chociaż w innej formie dalej egzystuje w motocyklach BMW, a konkretnie w serii RnineT. Jest to silnik wywodzący się z ostatniego chłodzonego powietrzem R 1200 GS. Znajdziemy w nim sprzęgło przypominające konstrukcję samochodową — mamy więc jedną tarczę, która dzięki dociskowi przenosi napęd z koła zamachowego na skrzynię biegów. Tarcze do motocykli BMW są najwyższej jakości.

Poszukujesz sprzęgła lub elementów sprzęgła do swojego motocykla? Skorzystaj z wyszukiwarki części www.intermotors.pl/partsfinder

Pełna oferta TRW na intermotors.pl.