Tomasz NiewiadomskiMotocykle enduro Wyposażane są w tylną obręcz o średnicy 18 cali, i opony z wysokim, baloniastym profilem. Bieżnik w enduro ma wysokość 13 mm, ze względu na homologację FIM (Międzynarodowej Federacji Motocyklowej), wymaganą na większości zawodów. Z tego względu mają także wyrządzać mniejsze szkody w podłożu. Co ciekawe mają też homologację drogową, również wymaganą na […]
Na skróty:
Motocykle enduro
Wyposażane są w tylną obręcz o średnicy 18 cali, i opony z wysokim, baloniastym profilem. Bieżnik w enduro ma wysokość 13 mm, ze względu na homologację FIM (Międzynarodowej Federacji Motocyklowej), wymaganą na większości zawodów. Z tego względu mają także wyrządzać mniejsze szkody w podłożu. Co ciekawe mają też homologację drogową, również wymaganą na większości zawodów enduro ze względu na dojazdówki po drogach publicznych.
Ułożenie bieżnika może wydawać się takie samo w każdym modelu opony enduro z akceptacją FIM. Jednak każdy producent ma swoje ułożenia kostek, choć różnice nie są drastyczne. Kształt jest nieprzypadkowy. Opony endurowe z założenia są bardzo wszechstronne. Muszą poradzić sobie ze ściółką każdego rodzaju, błotem, piaskiem, kamieniami, korzeniami, liśćmi czy śliskimi balami drewna. Wychodzi im to przede wszystkim ze względu na konstrukcję bieżnika, który już przy niewielkich prędkościach szybko oczyszcza się z błota czy gliny.
Bieżnik i boki są dosyć elastyczne, więc dobrze układają się do twardych elementów. Ze względu na niewysoki bieżnik, nie najlepiej radzą sobie tylko w kopnym piachu i głębokim błocie czy glinie. W tych terenach jeśli opona nie jest świeża i kostki nie są już ostre, przyczepność jest bardzo słaba. Ze względu na dosyć rzadkie ułożenie bieżnika na skraju boków tylnej opony, dynamiczniejsi jeźdźcy szybko odkryją granicę trzymania w zakrętach na torach motocrossowych. „FIM-owskie” enduro najlepiej sprawują się w terenie średnio twardym i twardym.
Warto też pamiętać o występowaniu różnych mieszanek gumy. Kształt bieżnika pozostaje ten sam, jednak inna jest twardość karkasu i kostek bieżnika. Twarda mieszanka lepiej sprawdzi się w miękkim terenie, ze względu na agresywniejsze wgryzanie się w podłoże, natomiast im miększa, tym lepiej będzie układała się do twardego podłoża jak sucha glina, kamienie, korzenie czy belki. Niestety, najbardziej miękkie opony nierzadko potrafią zużyć się doszczętnie po jednym wyścigu w przypadku szybkich zawodników czy po trzech, czterech kilkugodzinnych wypadach w przypadku amatora. Dodatkowo przy szybkich przelotach może pojawić się lekkie pływanie. Jeszcze jedną, pozytywną cechą opon enduro jest także dość trwała przyczepność. Nawet, kiedy wydaje się, że kostki są mocno zaokrąglone, przyczepność i hamowanie w średnim i twardym terenie potrafią zadziwić.
Przykładowe opony:
Michelin Enduro (różne twardości)
Metzeler 6Days Extreme (różne twardości)
Dunlop Geomax Enduro
Pirelli Scorpion Pro F.I.M.
Bridgestone Gritty
Mitas EF-07/C-19 (różne twardości)
Motocross
Jak już przeczytaliście, w crossówkach tylne koło jest innej średnicy – 19” zamiast 18”. Z tego powodu niższy jest profil opony, na czym traci amortyzacja. Jeśli crossówką jeździ się w terenach enduro, łatwiej uszkodzić felgę. Jeśli używa się jej zgodnie z przeznaczeniem, opona zachowuje większą sztywność boczną, czyli oferuje więcej precyzji i kontroli w zakręcie.
Ogumienie crossowe, w przeciwieństwie do endurowego, ma szerszą gamę bieżników. Nie ma ograniczeń homologacyjnych, więc producenci mają większą swobodę w ułożeniu kostek dla danego terenu. Opony są bardziej wyspecjalizowane, bieżnik jest zwykle gęściej ułożony po bokach, a w tylnej oponie także wyższy (18 mm). Rzadko zdarza się też możliwość wyboru mieszanki. Przeważnie jest ona dopasowana do podłoża, na jakie przeznaczono dany model.
Na bardzo miękki teren – kopny piach i głębokie błoto – należy zakładać ogumienie potocznie zwane łopatami. Nazwa wzięła się od rzadkiego, ułożonego poprzecznie bieżnika tylnej opony, której kostki są cienkie, żeby lepiej wbijać się w miękkie podłoże. Zasady działania domyślicie się po nazwie. Bieżnik z przodu też jest ostry, jednak wygląda jak rzadko porozrzucane kołki lub kolce. Opony tego typu są twarde, łatwo się oczyszczają i zapewniają niesamowite osiągi w miękkim terenie. Niestety, nawet w średnio twardym tępią się błyskawicznie i tracą właściwości.
Na torach, gdzie nawierzchnia jest zmienna z przewagą ziemi, lepiej wybrać oponę pośrednią. Bieżnik jest nieco gęstszy, w kształcie kostek, a jego mieszanka jest miększa. Kostki są grubsze i dosyć gęsto poukładane dla lepszego kontaktu z podłożem. Łatwe oczyszczanie nie jest tu aż tak kluczowe jak w „łopatach”. Tego typu opony cechuje nie tylko szerokie zastosowanie, ale też wysoka trwałość.
Na końcu skali są opony na twardy teren, które są wykonane z najmiększej mieszanki i mają najgrubszą kostkę. Taka konstrukcja daje większą powierzchnię styku z podłożem i lepsze „przyklejanie” się do niego, bez ryzyka wyrywania kostek. Ponadto są one bardzo gęsto ułożone. Oczyszczanie opony z błota, z oczywistych względów jest tutaj parametrem drugoplanowym. Niestety, ceną za dobrą przyczepność jest niska trwałość.
Przykładowe opony (teren miękki, pośredni, twardy):
Michelin Starcross 5 Sand, Soft, Medium
Metzeler MC360 Mid Soft, Mid Hard
Dunlop MX 12, MX 52, MX 71
Pirelli Scorpion MX Soft, MX 32, MX Hard
Bridgestone Battlecross X10, X20, X40
Mitas C-24/25, C-18/19 (z czerwonym paskiem), C-26/27
Cross country
Na trasach zawodów crosscountry można spotkać zarówno odcinki endurowe, w których nie radzą sobie opony crossowe, jak i motocrossowe, na których wymiękają FIM-owskie enduro. Nic więc dziwnego, że ta dyscyplina doczekała się swojej kategorii ogumienia. Łączy ono cechy motocrossowe, jak wysoki bieżnik, gęsto ułożony po bokach oraz endurowe, jak wszechstronność, dobra amortyzacja i przyczepność na korzeniach, belkach i kamieniach, czego brakuje motocrossówkom, w szczególności przednim. Tyły występują zarówno w rozmiarze 18” jak i 19”. Dzięki nim można częściowo rozwiązać problem braku trakcji, gdy uprawia się enduro na crossówkach czy przy lataniu w bardzo miękkim terenie albo motocyklami enduro na torze motocrossowym.
Wybór jest bardzo szeroki i obejmuje bieżniki oraz mieszanki na każdy rodzaj terenu – od kopnego piachu po kamienie. Przydaje się nie tylko na wyścigach crosscountry, ale także na zawodach enduro, niebędących pod skrzydłami FIM albo hard enduro, jak Red Bull 111 Megawatt.
Przykładowe opony:
Michelin S12 XC
Dunlop AT 81
Pirelli Scorpion XC
Mitas XT 454/ C-29
