Tomasz SzczerbickiOpisy podróży i wrażeń z odwiedzanych miejsc zaprezentowane były w sposób bardzo specyficzny i bezpośredni. Zainteresowało mnie, kim był człowiek, który odbył tę niecodzienną podróż, jeden z pierwszych, wielkich, motocyklowych podróżników? Zacząłem poszukiwania informacji o Janie Masońskim. W Centralnym Archiwum Wojskowym znalazłem dwie teczki jego akt personalnych. Było tam kilkanaście dokumentów, sporządzonych w suchej, kancelaryjnej […]
Opisy podróży i wrażeń z odwiedzanych miejsc zaprezentowane były w sposób bardzo specyficzny i bezpośredni. Zainteresowało mnie, kim był człowiek, który odbył tę niecodzienną podróż, jeden z pierwszych, wielkich, motocyklowych podróżników? Zacząłem poszukiwania informacji o Janie Masońskim. W Centralnym Archiwum Wojskowym znalazłem dwie teczki jego akt personalnych. Było tam kilkanaście dokumentów, sporządzonych w suchej, kancelaryjnej formie.
Jan Masoński urodził się 28 maja 1886 roku we wsi Mołożów, w województwie lubelskim. Po ukończeniu sześciu klas gimnazjum, jako 18-latek, w październiku 1904 roku wstąpił do armii austriackiej. Początkowo służył jako szeregowy, po pewnym czasie skończył odpowiednie szkolenie i zaczął awansować na stopnie podoficerskie. W czasie I wojny światowej walczył na froncie wschodnim, a później włoskim. Był ranny. Służbę w armii austriackiej zakończył 31 października 1918 roku.
Już następnego dnia, 1 listopada 1918 roku, wstąpił do Wojska Polskiego. Tu początkowo służył jako ”urzędnik wojskowy„. W 1922 roku przyznano mu stopień chorążego. W październiku 1924 roku mianowano go porucznikiem, a rok później kapitanem, ze starszeństwem od 1 października 1920 roku. W czasie służby w Wojsku Polskim Jan Masoński pełnił funkcje administracyjne oraz inspektora broni ręcznej i maszynowej. Ostatnim jego wojskowym przydziałem była Główna Składnica Uzbrojenia w Warszawie. W czerwcu 1932 roku został przeniesiony w stan spoczynku i na tym zapiski w aktach wojskowych się kończą.
W 1931 roku, w jednej z ostatnich, wojskowych kart ewidencyjnych kapitana Jana Masońskiego, zapisano opinię o nim:
”Oficer inspektor broni ręcznej i maszynowej. Bardzo dobry. Energiczny, posiada inicjatywę oraz poczucie humoru, godność i ambicję osobistą. Charakter opanowany, stanowczy. Pilny i obowiązkowy w pracy. Koleżeński i towarzysko obyty. Służbę w wojsku pojmuje idealnie. Wytrzymały i ruchliwy. W pracy logiczny i konsekwentny. Posiada umysł bystry i dużo życiowego sprytu. Szybko orientuje się w różnych warunkach i umie zużytkować posiadane wiadomości. Posiada zdolność wydawania rozkazów i szybkiej decyzji. Wiedzę swą umie przekazać innym. Dobry fachowiec w zakresie broni ręcznej i maszynowej. Tajemnicę wojskową umie zachować. Samodzielny, w pracy dokładny i sumienny. Posiada uzdolnienia kierownicze, w stosunku do podwładnych wymagający lecz uczciwy ( ). Podpisano: major Ostrowski„.
Kolejny ślad to lista oficerów zamordowanych w Katyniu. Tu znalazłem zapis o kapitanie Janie Masońskim. Prawdopodobnie latem 1939 roku, jako oficer zawodowy w stanie spoczynku, został zmobilizowany. Potem trafił do niewoli sowieckiej, a po kilku miesiącach został zamordowany w Katyniu, jak 15 tysięcy jego kolegów – oficerów Wojska Polskiego.
Tak kończy się historia harleyowca, który chyba jako pierwszy Polak objechał swym motocyklem Europę, zahaczając o Afrykę.
